بوکان بزرگترین شهر جنوب استان آذربایجان غربی و مرکز شهرستان بوکان است. جمعیّت شهری آن براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 بالغ بر 251٬409نفر بوده (جمعیت شهری 194٬846 و جمعیت روستایی 56٬557) و مساحت شهر به صورت طولی بیش از 12 کیلومتر مربّع و از مسطحترین شهرهای منطقه به شمار میرود. بوکان نسبت به بسیاری از شهرهای ایران، شهری جوان و نوبنیاد محسوب میشود و از نظر بافت تاریخی در دوران قاجار و سده نوزدهم میلادی بنیان گذاشته شده و بیش از دو قرن قدمت دارد. بوکان در سال 1368 در تقسیمات کشوری ایران از بخش به شهرستان ارتقا یافت و در طی 30 سال از یک بخش کوچک کردنشین در جایگاه سومین شهر کردنشین بزرگ ایران قرار گرفت و در بسیاری از شاخصهای اجتماعی، فرهنگی، ورزشی، اقتصادی و سیاسی پیشرفت چشمگیری داشته است. از لحاظ گردشگری، قدمت بیشتر بناهای تاریخی داخل شهر به دوره قاجار و دوره معاصر بازمیگردد. از مهمترین صنایع دستی شهر،قالی بافی و فرش است که فرش بوکان از شهرت جهانی برخوردار است و 85 درصد فرش تولیدی آن به خارج از کشور صادر و مابقی آن در داخل ایران مورد استفاده قرار میگیرد.
بوکان بزرگترین شهر مهاجرپذیر ایران، امنترین شهر استان آذربایجان غربی و دومین شهر پس از ارومیه از نظر سطح باسوادی است. به این شهر لقبهای عروس شهرهای ایران، شهر فرهیختگان و شهر حسن زیرک داده شده است. مراسم و آیینهایی که در میان مردم کرد مرسوم است در برگیرنده اعیاد مذهبی، قومی و باستانی است که ریشه در باورهای کهن این مردم دارد و اغلب تاریخی، پارهای و اسطورهای است. آداب و رسوم کردها کاملاً مانند دیگر اقوام ایرانی برگزار میگردد. از آداب و فرهنگ منطقهٔ بوکان میتوان به حنابندان، چهارشنبه سوری، نوروز، رقص کردی و موسیقی کردی اشاره کرد. موسیقی کردی با موسیقیهای باستانی ایران نسبتی تمام و کمال دارد.
موقعیت جغرافیایی این شهر استان های شمال و جنوب ایران را به یکدیگر متصل میکند و با کردستان عراق دارای خط ارتباطی زمینی است. موقعیت ممتاز جغرافیایی و امنیت نسبی جادهها، بوکان را بهعنوان مرکز منطقهٔ جنوب و جنوب غربی دریاچهٔ ارومیه تبدیل کردهاست. این شهر با قرارگیری بر سر راههای ارتباطی سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، و کردستان از موقعیت جغرافیایی و ترافیک ویژهای برخوردار است.بوکان از غرب به مهاباد، و از جنوب به سقز محدود است و در دشتهای استپی و هموار قرارگرفته و میان کوههای نالشکینه و بردهزرد واقع شدهاست. شهر بوکان در °36 درجه و 31 دقیقه عرض شمالی و °46 درجه و 12 دقیقه طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریای آزاد 1٬370 متر است. مسافت جادهای بین این شهر تا ارومیه 184 کیلومتر، تا تبریز 204 کیلومتر و تا سنندج 225 کیلومتر می باشد. شهر بوکان یکی از مسطحترین شهرهای ایران است و همچنین بیشتر اراضی آن را دشتهای هموار تشکیل میدهد.
مکان های تفریحی، گردشگری و تاریخی
1) مسجد جامع بوکان
2) دریاچه سد بوکان
3) ثپه و غار قلایچی بوکان
4) آرامگاه سردار خان مکری
5) منطقه شکار ممنوع سه کانیان (سکونتگاه میش مرغ)
6) خانقاه – مقبره شیخ شمسالدین برهانی
و برخی از امکان دیدنی دیگر شهر بوکان
غار کولآباد میان بوکان و میاندوآب
ایوان سنگی روستای آغجیوان
قلعه سنگی روستای سماقان فرهادتراش دارای نه اتاق سنگی
جلگه سردرآباد
حوض گوره چشمه بزرگ آب و استخر دیدنی بوکان
مسجد جامع حمامیان
اطاقهای سنگی روستای بیبیکند
پارک ملت
پارک کوی محمدیه
پارک ساحلی بوکان